Het programma ‘Een steuntje in de rug met klanken en letters‘ is ontwikkeld door Daniëlle Wijdemans en Christel Mientjes. Zij werkten al jarenlang samen als logopedist en dyslexiespecialist binnen het onderwijs. Vanuit de behoefte en noodzaak om kleuters die moeite hebben met vaardigheden die belangrijk zijn voor het leren lezen beter te kunnen begeleiden hebben zij samen dit programma tot stand gebracht. Het doel was om de overstap voor kleuters naar groep 3 op spelende wijze eenvoudiger te maken.
Daniëlle en Christel zijn het programma op de markt gaan brengen na enthousiaste reacties van IB’ers, leerkrachten en ook ouders. Waarom deze mensen zo enthousiast raakten over het programma? Daar probeer in deze recensie antwoord op te geven.
Het programma:
Een steuntje in de rug met klanken en letters is een intensief programma van tien weken en is bedoeld voor kinderen die (nog) geen belangstelling tonen in auditieve activiteiten, of met onvoldoende fonologisch bewustzijn en / of letterkennis hebben of kinderen waarbij dyslexie in de familie voorkomt. Tijdens deze tien weken zingen de kinderen letterliedjes, doen ze oefeningen en opdrachten en zullen ook ouders betrokken worden om thuis met hun kind spelenderwijs mogen oefenen. Eén van de essentiële kenmerken van het programma is, dat het een opbouwende moeilijkheidsgraad heeft en zo de ontwikkelingsfasen van het fonologisch bewustzijn doorloopt (Mommers (2002). Hiermee onderscheidt het zich van andere oefenprogramma’s voor kleuters.
Lees verder voor de rest van de recensie …
Het volledige pakket bestaat uit de volgende materialen:
- Een ringband met een 200 pagina’s tellend programma voor op school (de praktijk) en voor thuis.
- CD met 10 letterliedjes behorende bij het programma.
- Spelmaterialen: lottospel, memoryspel, “plaatje praatje”, letterkaartjes, woordkaartjes, beeldverhaaltjes
- 3 vingerpoppetjes.
Al deze materialen zijn mooi vormgegeven en zitten in een prachtige handzame doos waarin alles goed opgeborgen kan worden.
De oefeningen zijn overzichtelijk en worden per week aangeboden. Allereerst volgt een overzicht en uitleg van alle activiteiten zowel voor school als thuis. Daarna volgt een blad waarop het letterliedje staat uitgeschreven en een blad met een beeltenis van de letter en een plaatje. Vervolgens volgt de uitwerking van de oefeningen. Iets verderop in de map onder hetzelfde kleurentabje vind je de oefeningen voor thuis.
De rode draad van het programma:
In het programma vormen de letterliedjes de rode draad. De liedjes hebben een terugkerende melodie en in de liedjes wordt steeds de belangrijkste kenmerk van de betreffende klank benadrukt. Denk aan vorm, klank, emotie of geluid. Bij elk liedje hoort een lettertekening en een klankgebaar. Alle liedjes staan op de bijgeleverde cd die overigens ook los van het programma te gebruiken is. Je merkt dat de liedjes, dankzij de herhalende melodie, makkelijk aangeleerd worden. Soms beginnen de kinderen bij het voorbij komen of het zien van een letter spontaan het liedje van die klank te zingen. Dat is natuurlijk precies wat je wilt als leerkracht.
In de handleiding zit een formulier waar per week staat aangegeven welke materialen nodig zijn. Waar de makers van het programma ook aan gedacht hebben is een opzet voor een ouderbijeenkomst. Aangezien de ouders bij het project betrokken worden is het zeker een goed idee ze goed te informeren. Van ouders wordt verwacht dat ze ongeveer drie keer per week gedurende 10 min in een oefenboek werken. Dit oefenboek wordt vanuit school meegegeven en werkt als een soort heen en weer schrift. Ouders leren zo waar hun kind op school mee bezig is geweest en gaan er thuis mee verder.
In de praktijk:
Je start het programma met een klein groepje van maximaal 6 kinderen, het is niet bedoeld als klassenprogramma voor alle kleuters. Het is voor kleuters die moeite hebben om het tempo van de klassikale activiteiten rondom beginnende geletterdheid bij te houden. Je werkt ongeveer 30 minuten per week met het groepje. De vorderingen kunnen worden geregistreerd, er zitten daarvoor formulieren in de map. Naast het oefenen van de letterkennis wordt er ook aandacht besteed aan rijmen, auditieve alertheid, analyse en synthese oefeningen en spelen met letters en klanken.
Juf Sanne zegt:
Het idee van een intensief programma voor kleuters die het nodig hebben is natuurlijk niet nieuw. Op mijn voormalige school startten we elk jaar een zogeheten klankgroepje voor deze kleuters. We gaven daarbij zelf invulling aan het programma. Dit programma is dusdanig compleet, onderbouwd en (nog belangrijker) wordt met veel succes gebruikt door leerkrachten, logopedisten en IB’ers. Je hoeft het dus niet zelf uit te vogelen en je hebt genoeg materiaal om spelenderwijs aan de slag te gaan met de kinderen. De liedjes, de spelletjes, de vingerpoppetjes, het zorgt ervoor dat je via spel een aanbod hebt waarvan je weet dat het voldoet aan de tussendoelen. Voorbereiding is minimaal, het programma is praktisch en de kinderen beleven het met veel plezier. In de praktijk heb ik gemerkt dat de kinderen vooral de liedjes erg leuk vinden en dat deze ook snel aangeleerd zijn. Op de site van Wijs met letters kun je een letterliedje beluisteren. Ook kun je daar filmpjes bekijken, reacties van andere leerkrachten lezen en meer te weten komen over dit programma.
Wijs met letters is ook te vinden op Twitter en op Facebook.