Mijn eerste herinnering aan de kleuterklas, ik denk zo rond 1982, was van een geweldig leuk materiaal waarbij je met z’n tweeën pionnen in een plaat moest steken met een tijger en een giraf. Natuurlijk kwam dit ontwikkelingsmateriaal mij als juf dus zeer bekend voor. Maar wat mij als kind ontzettend is bijgebleven is….. Hoe ontzettend ZWAAR die kist was!

Ik zeg was, want inmiddels heeft Rolf deze kist vervangen voor een ander soortgelijk materiaal. De kist waar ik het over had was natuurlijk Begrippentaal. Auteur Magda Jacobs heeft met de Begrip verkenner een slimme manier gevonden om het gewicht aanzienlijk te verminderen, maar wel de essentie van het materiaal te bewaren. Dat is gelijk al één voordeel. De kinderen van vandaag zullen zich die kist niet herinneren vanwege het gewicht!

Het spel
Kinderen leren de eigen activiteiten en handelingen verwoorden. Bovendien worden de begripsvorming en het opbouwen van korte kleine redeneringen, die in de wiskundige ontwikkeling van belang zijn, gestimuleerd. Tevens biedt Begrip verkenner de mogelijkheid tot het uitlokken van commentaarmomenten door vragen te stellen of activiteiten te laten verklaren.

Er zijn diverse spelmogelijkheden waarbij twee kinderen samen kunnen werken. Begrip verkenner kan echter ook individueel gebruikt worden, met zelfcontrole.

De volgende begrippen komen aan bod:
– voor – in – naast – tussen – onder – achter – op – dichtbij;
– boven – 1e positie – 2e positie – links – rechts;
– groot en klein in combinatie met kleur – hoeveelheden 1 t/m 5;
– hoeveelheden in combinatie met kleur;
– hoeveelheden tot 6 – verwoorden van een volgorde;
– verwoorden wat je ziet;
– verkennen en omschrijven van meetkundige vormen.

In de praktijk
De begripverkenner is dus qua opzet absoluut vergelijkbaar met begrippentaal. Er zijn voor de meest gangbare versie twee kinderen nodig. Eén kind vertelt een ander kind waar de gekleurde pion in moet door een omschrijving te geven van het plaatje wat hij ziet op de kaart. Dit is namelijk het belangrijkste verschil met begrippentaal. In die kist zaten steeds 8 losse kaartjes die bij een plaat hoorde. Er zijn totaal 10 van die platen, en dus 80 losse kaartjes. Met begrip verkenner is behoorlijk gereduceerd. Dat scheelt daarom niet alleen in het gewicht maar ook  in de prijs. Waar begrippentaal bijna 300 euro per kist kost, is begrip verkenner met z’n bijna 170 euro behoorlijk goedkoper (op dit moment kost de begrip verkenner zelfs maar 135 euro).

De kinderen kennen het principe van dit ‘praatwerkje’ en gaan gelijk aan de slag. De vertelkaart heeft nog een misschien onvoorzien voordeel, de kinderen die vertellen moeten steeds goed kijken welke kleur pion nog niet aan de beurt is geweest. De kaarten zijn eveneens vergelijkbaar met de kaarten van begrippentaal. Sommige zijn er behoorlijk op vooruit gegaan.

De stroken voor zelfstandig werken zijn gebleven. Deze stroken zorgen ervoor dat een kind het materiaal alleen kan doen. Het is zelfcontrolerend en het helpt zeker dat ze het in het verleden met z’n tweeën hebben gedaan. Ze weten immers wat de bedoeling is van het spel. Ik vind dat altijd een goede manier om kinderen die wat verder zijn aan het werk te zetten. Deze stroken zijn wat lastiger te interpreteren, het is behoorlijk abstract. Ik vind het altijd erg knap als een kind dit zonder hulp kan.

Conclusie
Het concept van de begrip verkenner is natuurlijk niet nieuw. Maar de aangebrachte veranderingen zijn enorm positief te noemen. Het gewicht en de prijs zijn aanzienlijk minder, de kaarten zijn duidelijker en de begrippen worden daardoor makkelijker begrepen en verteld. Mijn collega had een zeer versleten Begrippentaal en verving deze voor Begrip verkenner. Zij was er dolgelukkig mee en zou zelf niet meer terug willen naar de oude kist.

Ik mis zelf soms wel de sceneplaten zoals in het verleden met de giraffen en de spelende kinderen. Er zijn voornamelijk voorwerpen gebruikt voor de kaarten. Maar omdat Begrip verkenner uit zoveel minder materiaal bestaat, komt er misschien nog wel eens een uitbreidingset? Ook het opzetblok is veranderd, het is van kunststof in plaats van hout. Maar het oude opzetblok is nog goed te gebruiken bij Begrip verkenner.

Kortom, Begrip verkenner is een uitstekende vervanging voor Begrippentaal. Net zoals de vorige kisten wederom voorzien van een sticker zodat de doos in de kast makkelijk te herkennen is. Begrip verkenner is enorm populair in mijn klas, en als ik nog een kleuter was, dan zal ik het ook geregeld spelen. Zonder rugpijn deze keer.