Lesmateriaal review: Vormritme van Rolf

Vormritme is weer een nieuwe uitgave van het bedrijf Rolf. Hun auteur Magda Jacobs is daar flink bezig met het ontwikkelen van nieuwe materialen en de bestaande materialen te verbeteren. Vormritme is het tweede nieuwe ontwikkelingsmateriaal wat ik onder de loep ga nemen.

Vormritme
Vormritme bestaat uit verschillende onderdelen. Er zijn langwerpige opdrachtkaarten om kinderen een reeks te laten afmaken, en er zijn rechthoekige kaarten met daarop verschillende opdrachten, ook voor verschillende niveaus. De kinderen moeten een voorbeeld spiegelen of een samengesteld figuur namaken. Er zijn cirkels, vierkanten, driehoeken en rechthoeken aanwezig om de klus te klaren.

Opdrachtstrook
We beginnen de review met de langwerpige opdrachtstrook.

De opdrachtstrook begint met een aangegeven patroon. Je laat de kinderen natuurlijk altijd links beginnen omdat dit de leesrichting is. Je kunt dan ook perfect controleren of kinderen dit beheersen. Het gaat over in stippellijnen die alleen de vorm aangeven, de kinderen moeten dan zelf de kleurenreeks in de gaten houden. Na deze vier te hebben neergelegd zijn er alleen nog zwarte stippen op de kaart waar er wordt verwacht dat de kinderen de reeks zelfstandig kunnen neerleggen. In de praktijk vinden kinderen dit niet vanzelfsprekend. In mijn klas was de instructie kort en bondig: “hier moet je de reeks afmaken”. Maar tot twee keer toe waren er kinderen die stopte bij de zwarte stippen. De instructie zou dus moeten zijn: “hier moet je de reeks afmaken, je wordt eerst nog een beetje geholpen, maar dan moet je het bij de zwarte stippen zelf verzinnen”.

Er zijn reeksen van 2, 3, 4 en 5 en er zijn samengestelde reeksen. Dan moeten de kinderen soms op één stip 2 figuren neerleggen. Ze moeten zelf tot de conclusie komen dat een figuur op de kaart samengesteld is en dat zij die dus ook zelf moeten samenstellen. Dat is in de praktijk niet vanzelfsprekend. Vaak zag ik deze fout:

In mijn optiek zijn deze kaarten zeer waardevol. Natuurlijk moet je eerst beginnen met het gebruiken van concreet materiaal om kinderen een reeks aan te leren. Met de logiblocs of de bruine trap en roze toren bijvoorbeeld. Ik vind dit materiaal dan ook geschikt voor een fase verder. Je controleert in feite of een kind het begrip reeks beheerst. Ze maken zelf de reeks concreet door er figuren op te leggen.

Kaarten
De rechthoekige kaarten hebben, zoals al eerder gezegd, verschillende mogelijkheden. Je kunt de kinderen de vormen laten spiegelen. Weer worden ze geholpen doordat de figuren met stippellijnen zijn aangegeven en ook hier is er sprake van samengestelde figuren bij de voorbeeldkaarten. Verder zijn er kaarten waar de kinderen een figuur kunnen naleggen. Jongere kinderen kunnen het erop leggen.

En er zijn ook zogenoemde schaduwkaarten. Op deze kaarten zijn de figuren in het grijs afgebeeld en de kinderen moeten de juiste maat schatten. Er wordt in de kist steeds gebruikt gemaakt van 2 maten binnen de vormen, een grote en een kleine cirkel, een grote en een kleine rechthoek etc.

De kleuren van de kaart corresponderen niet exact met de kleuren van de figuren. Geel, groen en oranje. Ondanks dat er vier zakjes met figuren bijzitten, blijkt dit in de praktijk niet voldoende. De groene vierkanten zijn het snelst op. Je kunt dan kinderen de opdracht geven om een kaart te zoeken die ze wel kunnen maken. Dus moeten ze een kaart zoeken waarbij een groen vierkant niet op te vinden is. Ik hoop wel dat je deze zakjes in de toekomst nog na kan bestellen. Je weet hoe dat gaat in een klas, er raakt nog wel eens iets zoek, helaas.

Conclusie
En nu de grote vraag: heeft Rolf hier werkelijk iets nieuws en innovatiefs op de markt gebracht. Iets wat er nog niet eerder was? Een toevoeging? Het antwoord: Ja! Goed, het naleggen van de figuren is niets nieuws onder de zon, maar met de reeksen en de spiegelopdrachten heeft Magda Jacobs iets onmisbaars gecreëerd voor een kleutergroep. De kist is divers en kan meerdere kinderen tegelijk werk bieden. Er zit genoeg niveauverschil in om kinderen van groep 1 én groep 2 zinvol aan het werk te houden. Al met een al wederom een goede keus voor een kleuterklas.